Met zijn steigerende paardje is het Porsche-embleem één van de beroemdste ontwerpen in de autogeschiedenis. Ieder detail heeft een diepere betekenis. En toch: begin jaren zestig was er de nodige kritiek op. Het Porsche-archief blikt terug en toont alternatieve ontwerpen die het uiteindelijk niet haalden.
Een eenvoudig opschrift: het woordje ‘Porsche’. Niet meer. In 1948 was dit alles wat nodig was – voor zover het de pragmatische makers van Porsche betrof – om te omschrijven wat we nu zien als een kenmerkend icoon. Volgens de legende zijn de zeven afzonderlijke aluminium letters voor de Porsche 356 'No. 1' Roadster door een leerling gemaakt met behulp van een decoupeerzaag. Tegenwoordig herkennen we een Porsche echter aan zijn beroemde logo.
Al in 1951 nam Dr. Ottomar Domnick, een arts uit Stuttgart en Porsche-klant van het eerste uur, het initiatief. Hij introduceerde Der Porsche Preis, een wedstrijd om een logo voor het nieuwe merk te vinden. Geen van de ingediende ontwerpen voldeed. Maar tijdens een zakendiner in New York met Ferry Porsche bracht de Amerikaanse Porsche-importeur Max Hoffman in 1951 het onderwerp ‘logo’ opnieuw ter tafel. Volgens de Amerikaan hadden alle auto’s ter wereld van enige stand een embleem. Er moest wat hem betreft een kwaliteitsmerkteken komen dat direct aansprak, een symbool dat nog meer identiteit creëerde.
Zoals Ferry Porsche op 27 december in zijn notitieboekje schreef: ‘Stuurwielrand versierd met ‘Porsche’ en het embleem van Stuttgart of iets dergelijks’. Ontwerper Franz Xaver Reimspieß, een getalenteerde tekenaar, creëerde in 1952 het beslissende ontwerp: een steigerend paard, ontleend aan het wapen van de stad Stuttgart, afgebeeld binnen de contouren van een gouden schild. Samen met de stadsnaam Stuttgart erboven was dat een duidelijke verbintenis met de productielocatie Zuffenhausen. De omringende rode en zwarte staatskleuren met het gestileerde gewei van een edelhert zijn ontleend aan het traditionele wapen van Württemberg-Hohenzollern – het verbindende Porsche-logo buigt als een beschermend schild over alles heen.
Een logo dat indruk maakte
Het is een ingewikkeld kunstwerk en brengt veel van wat Porsche onderscheidt samen. Het is ook een duidelijk bewijs dat projecten die met overtuiging worden ondernomen en recht uit het hart komen, impact kunnen hebben. Porsche had nu met zijn embleem een logo dat indruk zou maken – niet alleen op de sportwagens zelf, maar ook op het briefpapier en in advertenties en publicaties. Maar het embleem leidde ook tot controverse.
Je moet teruggaan in de tijd om te begrijpen wat een gedetailleerd logo met veel kleuren betekende. In de jaren vijftig was afdrukken in kleur nog erg duur en ingewikkeld. Niet iedere drukker beschikte over geschikte machines en het was ook niet eenvoudig om drukplaten te maken, of om registratietekens zo nauwkeurig aan te brengen dat alle drukvormen precies op elkaar lagen. Het was daarom lastig om een duidelijke, scherpe afbeelding of afbeelding te maken zonder dat de printscreen weggleed. Bovendien zag de Porsche-crest er lang niet zo elegant uit als de getekende zwart-witversie. De Porsche-verkoopmanagers en de dealerorganisatie zagen nog een ander probleem, dat in 1961 schriftelijk onder de aandacht werd gebracht van Porsche, in het bijzonder aan de advertentiechef Hermann Lapper. Ze vonden het wapen niet modern, niet herkenbaar genoeg. "De verschillende kleuren en de vele details vormen geen compact, samenhangend visueel effect in het wegverkeer.”
De Mercedes-ster en het Volkswagen-logo (eveneens ontworpen door Reimspieß) werden gepresenteerd als voorbeelden van goed design. Daarna werden er in samenwerking met Hanns Lohrer verschillende ontwerpen gemaakt. Lohrer was een begenadigd grafisch ontwerper die in de jaren vijftig en zestig verantwoordelijk was voor veel stijlbepalende posters en advertenties bij Porsche. Hij was een creatieveling die net als Erich Strenger zijn stempel drukte op dit Porsche-tijdperk.
Een nieuw logo
Nu kreeg Lohrer een heel belangrijke klus te klaren: een nieuw logo ontwerpen voor Porsche. De lancering zou samenvallen met de introductie van het ‘T8-programma’, de opvolger van de Porsche 356. Maar daar kwam niets van terecht. Het is aan de precisie van Porsche-secretaris en kroniekschrijver Ghislain Kaes te danken dat we nu weten wat zich in die tijd achter de schermen heeft afgespeeld. Afgezien van deze correspondentie is in het bedrijfsarchief in Stuttgart-Zuffenhausen geen snipper bewijs te vinden van de destijds geleverde inspanningen.
Vermoedelijk werd besloten dat het logo dat sinds 1952 in gebruik was al te bekend was om een plotselinge koerswijziging door te voeren. Maar dit is slechts een vermoeden. Ferry Porsche voerde dit argument ooit aan toen de eerder genoemde Ottomar Domnick hem erop wees dat zijn steigerende paardje wel erg veel leek op het logo van carrosseriebouwer Reutter. Nu staat het embleem vooral voor één ding: het wapen heeft zijn essentie nooit verloren. Zelfs na een aantal lichte retouches.
Meer weten over het ontstaan van een merkteken? Lees dan ook: https://nieuws.porsche.nl/het-ontstaan-van-een-merkteken/
