Van stoffen pothelmpjes.
Tot veiligheidspantsers van carbon.
14 augustus 2019 - De witte sterren op de helm van Hans-Joachim Stuck maakten de coureur even bekend als zijn imposante racesuccessen. Zijn beschermende uitrusting werd niet alleen zijn modieuze handelsmerk, het ging hem vooral om de maximale veiligheid.
Een shirtje met jas, een strikje en een pet op het hoofd: zo raceten de coureurs in vroegere tijden. Altijd al hebben de rijders veel aandacht besteed aan hun uiterlijk. De witte sterren rond het vizier van de donkerblauwe helm die Hans-Joachim Stuck bijna zijn hele racecarrière droeg, maakten hem al vanuit de verte herkenbaar.
De Duitse professional Stuck wilde in 1971 voor zijn eerste race als fabrieksrijder een integraalhelm, toen nog een noviteit. De standaard kleur was de toen twintig jarige coureur ‘zu langweilig‘, in gewoon Nederlands: te saai. Zijn toenmalige vriendin Mucki Buchner bedacht de sterren. Stuck kreeg het plakfolie aangeleverd, de sterren werden netjes uitgesneden en vervolgens op de saaie helm geplakt.
In de jaren dertig en veertig ging het aspect ‘veiligheid’ voor de coureurs niet veel verder dan het dragen van een stoffen pothelm gecombineerd met een stofbril. De Amerikaanse racer Peter Snell van de Sportscar Club of America was een van de eerste coureurs die iets droeg wat in de verte op een helm leek. Het hoofddeksel was gemaakt van plastic en was aan de binnenkant bekleed met kurk. Snell overleed in 1952 als gevolg van hoofdletsel na een koprol met zijn Triumph TR2 tijdens een race. Ter ere van hem richtten zijn familie en leden van de Sportscar Club of America de Snell Foundation op. Die stichting was de eerste organisatie die normen stelde voor veilige hoofdbescherming voor racers.
De integraalhelm die in de late jaren zestig in zwang kwam, bood de bestuurders meer veiligheid. Met hun vizier boden ze rondom hoofdbescherming en vervingen de tot dan toe gebruikelijke open potjes. Waar de eerste van deze helmen van glasvezel waren, is het extreem duurzame en lichte koolstof het basismateriaal van de moderne helm. “Een ongeveer één centimeter dik pantser van carbon dat aan de voorzijde van de helm is aangebracht biedt tegenwoordig een bijna ondoordringbare bescherming,” legt helmspecialist Peter Bürger uit. Bürger zorgt al zo'n veertig jaar voor de juiste hoofdbescherming voor racers en was bij meer dan vierhonderd Formule 1-races actief.
De World Automobile Federation (FIA) heeft de exacte vereisten voor helmen omschreven in de zogeheten Advance Protection Standard 8860. Zo moet het vizier van polycarbonaat bijvoorbeeld bestand zijn tegen een stalen kogel die met een snelheid van 500 kilometer per uur tegen de helm botst. De beschadiging die daardoor ontstaat wordt vervolgens ook nog eens geroosterd met een vlam van 190 graden. Het vuur mag daarbij minstens dertig seconden niet door het beschadigde vizier dringen.
De helm moet ook een slagproef ongeschonden kunnen doorstaan. Het wordt tijdens tests op het hoofd van een dummy geplaatst en daarna van een hoogte van zes meter in verschillende hoeken naar beneden geworpen. De helm mag daarbij geen schade oplopen. Alle helmfabrikanten moeten hun producten voor goedkeuring laten testen in een FIA-gecertificeerd laboratorium zoals het Newton Institute in Milaan.
Porsche fabrieksrijder Timo Bernhard, onder andere winnaar van Le Mans, world endurance kampioen en tegenwoordig chef van zijn eigen Porsche-team in de ADAC GT Masters, weet wat de coureurs van hun helm verwachten. “Voor mij moest de helm altijd licht zijn om de enorme centrifugale krachten beter te kunnen weerstaan. Hij moest daarnaast een niet al te grote schaal hebben, zodat je voldoende bewegingsvrijheid in de cockpit hebt, en natuurlijk moest hij een optimaal gezichtsveld bieden door een zo groot mogelijk vizier.”
Ook Bernhard was altijd herkenbaar aan zijn helm. “Het basisontwerp bestond altijd uit de kleuren zwart-rood-goud voor Duitsland. Van tijd tot tijd liet ik het ontwerp van de bovenzijde aanpassen. Dat was goed voor mijn verzameling. Want nu kan ik kan elke helm linken aan een specifieke periode uit mijn carrière.”
Hans-Joachim ‘Striezel’ Stuck, tegenwoordig president van de Duitse Motorsport Federatie (DMSB) en Motorsport-ambassadeur van de Volkswagen Group, heeft zijn carrière als coureur in 2011 beëindigd. Hij deed dat door met zijn zonen Ferdinand en Johannes aan de start te verschijnen van de 24-uursrace op de Nürburgring. Zijn zonen zetten de familietraditie op het circuit voort en traden daarmee in de voetsporen van hun beroemde vader, net zoals Hans-Joachim zijn vader Hans in de race-scene had opgevolgd. Natuurlijk droeg ‘Striezel’ zijn beroemde helm met de sterren en ook deze traditie zetten zijn zonen voort. Beiden gebruiken op het circuit een helm waarin de opvallende Stuck-sterren zijn geïntegreerd.
